AnalitikaDünya

ƏJDAHANIN ORTADOĞU ALOVU…

Çin-Suriya münasibətlərinə və Pekinin Suriya ilə bağlı siyasətinə daha dərindən nəzər salsaq görərik ki, bu ikitərəfli əlaqələr həm Çinin iddialı xarici siyasəti, həm də Suriya hökumətinin yenidənqurma və yenidən inkişaf baxışı üçün getdikcə daha çox əhəmiyyət kəsb etməyə başlayıb. Müharibədən əziyyət çəkən Suriyanın gələcəyi bir sıra səbəblərə görə Pekin üçün vacibdir. Bəşər Əsəd hökumətini həm anti-rejim qiyamına, həm də İŞİD-ə qarşı birbaşa olaraq münaqişəyə hərbi müdaxilə etmədən dəstəkləmiş Çin Suriyaya yaxınlaşır, çünki Dəməşq rəsmiləri “münaqişədən sonrakı” yenidənqurma və inkişaf mərhələlərinə keçməyə çalışırlar. Qərbin tətbiq etdiyi sanksiyalar Suriyanı hədəfə almağa davam etdikcə, Çin çox güman ki, Dəməşq üçün Qərbin təzyiqlərini tarazlaşdırmağa kömək edə biləcək getdikcə daha vacib qlobal tərəfdaş olacaq…

Çinin Suriya siyasətini iki əsas məqsəd yönləndirir. Birincisi, təhlükəsizlik təhdidləri baxımından Pekin dostluq əlaqələri saxlamaq və terrorla mübarizə məsələlərində əməkdaşlıq etmək üçün Dəməşqlə güclü tərəfdaşlıq qurmaq istəyir. İkincisi, iqtisadi baxımdan Çin rəhbərliyi Pekinə iddialı “Bir Kəmər və Yol Təşəbbüsü” (BRI) üçün öz vizyonunu irəli sürməyə kömək edən Çin-Suriya münasibətləri axtarır. Çinin İpək Yolu ambisiyaları üçün Suriya və Livan Süveyş kanalına alternativ olan Aralıq dənizinə gedən yolu təmsil edir. Şərqi Aralıq dənizindəki limanlara böyük sərmayələr yatırmaqla çinlilər Çini Avropa, Afrika və başqa yerlərlə birləşdirən tarixi Avrasiya ticarət dəhlizlərini canlandırmaq istəyirlər…

İndi əsas sual Çinin Suriyada nə qədər böyük riski qəbul etməyə hazır olmasıdır. İŞİD-in qalıqları hələ də mövcuddur və İdlibin əhəmiyyətli hissələri hələ də Türkiyənin dəstəklədiyi anti-Əsəd qruplarının nəzarəti altındadır, Suriyada zorakılıq və qeyri-sabitlik davam edir. Bununla belə, əmin olmaq olar ki, Çin Suriya ilə tərəfdaşlığını dərinləşdirmək səylərini davam etdirəcək, təkcə ölkənin yenidən qurulmasında əsas oyunçu olaraq qalmayacaq, həm də geosiyasi məqsədlər üçün Dəməşqlə yaxşı münasibətlərə sərmayə qoyacaq. Dəməşqlə tərəfdaşlığının artması Pekinin 21-ci əsrdə Çini qlobal ticarətin mərkəzinə çevirmək üçün çalışarkən Yaxın Şərqdə Amerika hegemonluğuna qarşı mübarizə aparmaq və Qərbi Asiyada öz təsirini gücləndirmək ambisiyaları ilə sıx bağlıdır…

Pərviz Əliyev, politoloq

Bənzər yazılar

Back to top button