AnalitikaDünya

İRANDAKI HADİSƏLƏRƏ ÇİNDƏN BAXIŞ…

Çinin xarici siyasəti Yaxın Şərqdə, xüsusən də İranda regional maraqların və qlobal güc rəqabətinin kəsişməsindədir. İranla münasibətlər Çinə ABŞ-ın təsirini balanslaşdırmaq üçün müxtəlif imkanlar təklif edir. Çinin İran siyasəti üçün həlledici amil onun müəyyən bir bölgədə, bu halda Yaxın Şərqdə böyük qlobal güclər arasında təsir bərabərliyini bərqərar etməyə yönəlmiş tənzimləyici ideyalarıdır. Çinin xarici siyasətində sərt və ya yumşaq tarazlığın getdikcə “geo-siyasiləşdirilmiş” regional siyasətin xüsusiyyətinə çevrildiyi dəyişikliklərin əsasını təşkil edir. İranla bağlı bu geostrateji regional siyasət onu göstərir ki, Çin orada ABŞ-ın hesabına nüfuz qazanır…

Çin İranın qanadlı və ballistik raket proqramlarını fəal şəkildə dəstəkləyir və onu 2020-ci ildə qonşu İraqda ABŞ qüvvələrinə qarşı istifadə edilən sistemlərə inteqrasiya olunmuş texnologiya ilə təmin edir. Çin, həmçinin, mədənçıxarma və nəqliyyat kimi İranın kritik sənaye sahələrinə də strateji olaraq vaxtında investisiyalar yatırıb. Bu addımlar Çinin sürətlə artan enerji tələbatını ödəmək üçün Pekinə İranın təbii qaz və neft ehtiyatlarına maneəsiz çıxışı təmin etmək məqsədi daşıyır. Çin həmçinin İranın əsas kommersiya daşıma marşrutlarına coğrafi yaxınlığının dəyərini də tanıyır…

Tehran həmçinin telekommunikasiya arxitekturasını modernləşdirmək üçün Pekinə arxalanır, o cümlədən Çinin digər avtokratik rejimlərə ixrac etdiyi eyni süni intellekt nəzarət texnologiyasının quraşdırılmasında yardım tələb edir. Ədalətli olmaq üçün demək lazımdır ki, Pekin İranda sabitliyin təşviqində maraqlıdır, əgər qeyri-sabitlik enerji bazarlarında tez-tez sarsıntılara və pozulmalara səbəb olan başqa bir səbəb yoxdursa…

Pərviz Əliyev, çinşünas

Bənzər yazılar

Back to top button